مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)

هرج و مرج حوادث رمان «الأمیر الثائر» اثر شیخ سلطان القاسمی بر اساس نظریه آشوب

Hossein Masoudian؛ rasoul balavi؛ محمدجواد پورعابد؛ HOSSEIN MOHTADI؛ علی خضری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 فروردین 1403

https://doi.org/10.22034/iaall.2024.429622.2862

چکیده

نظریه آشوب نظریه ای است كه نوعی رفتار تصادفی وغیر منتظره را مورد مطالعه قرار می دهد واین رفتار نظم غیرمنتظره ای را در خود پنهان می كند كه این نظریه سعی دارد نظم پنهانی نهفته را كشف وبررسی كند. رمان "الأمیر الثائر" رمانی است كه تار وپود آن از واقعیت الهام گرفته شده، كه اتفاقات آن در زمان ومكانی مهم، یعنی در قرن هجدهم در استان بوشهر، جنوب ... بیشتر نظریه آشوب نظریه ای است كه نوعی رفتار تصادفی وغیر منتظره را مورد مطالعه قرار می دهد واین رفتار نظم غیرمنتظره ای را در خود پنهان می كند كه این نظریه سعی دارد نظم پنهانی نهفته را كشف وبررسی كند. رمان "الأمیر الثائر" رمانی است كه تار وپود آن از واقعیت الهام گرفته شده، كه اتفاقات آن در زمان ومكانی مهم، یعنی در قرن هجدهم در استان بوشهر، جنوب ایران رخ داده است كه همزمان است با عصر استعمارگری اروپا در خلیج فارس، وشخصیّت اصلی داستان شخصی به نام "الأمیر مهنا" شاهزاده بندر ریگ می باشد كه با استعمارگری اروپا مبارزه كرد. "سلطان بن محمد القاسمی" نویسنده این رمان وقایع آن را با تكیه بر اسناد تاریخی وبا نثری شیوا بیان كرده است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی انجام شده كه هدف آن بررسی رمان "الأمیر الثائر" بر اساس نظریه آشوب می باشد، همچنین سعی كرده ایم شاهد مثال های این نظریه در رمان را ذكر کرده وبه مهم‌ترین تأثیرات آن بر اتفاقات تاریخی وپیامد های آن بپردازیم. از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش میتوان به قصد نگارنده جهت بكارگیری شخصیت های تاریخی اعم از عربی وخلیجی كه به جامعه او نزدیكتر وملموستر هستند اشاره کرد، تا با یادآوری سرگذشت آنان، روحیه غرور وعزّت ومبارزه با استعمار را در جوامع عربی تزریق كند. همچنین او در طی اتفاقات داستان نشان داده كه چگونه یك فرمانده با كسب اعتماد سربازان ویارانش می تواند بر بزرگترین دشمنانش غلبه كند.

مشاهده مقاله

تحلیل بلاغی و فرهنگی تشبيه ضمنی در شعر ابوالفتح بستی

جواد غلامعلی زاده؛ حسين مهتدی

دوره 19، شماره 68 ، آذر 1402، ، صفحه 29-52

https://doi.org/10.22034/iaall.2023.388624.2778

چکیده

گاهی شاعر يک رویکرد بلاغی ای به تشبيه دارد که در آن هيچ اشاره ای به ارکان تشبيه نمی کند و اين همان چيزی است که علمای بلاغت بدان تشبيه ضمنی می گويند؛ به طوری که در آن عناصر عقلی در کنار احساسات و عواطف حضور و بروز دارد. شاعران به خاطر دقت و لطافت و تاثير عميقی که بر جان مخاطب دارد، بدين گونه تشبيهی روی می آورند. ابوالفتح بستی به عنوان يکی ... بیشتر گاهی شاعر يک رویکرد بلاغی ای به تشبيه دارد که در آن هيچ اشاره ای به ارکان تشبيه نمی کند و اين همان چيزی است که علمای بلاغت بدان تشبيه ضمنی می گويند؛ به طوری که در آن عناصر عقلی در کنار احساسات و عواطف حضور و بروز دارد. شاعران به خاطر دقت و لطافت و تاثير عميقی که بر جان مخاطب دارد، بدين گونه تشبيهی روی می آورند. ابوالفتح بستی به عنوان يکی از شاعران ايرانی در قرن چهارم هجری از اين چشمه، در اشعار خود بهره فراوانی برده است؛ به طوری که يک پديده آشکار و پراکنده در ديوان وی به شمار می رود که خود، ضرورت توجه به آن را در اشعار بستی نشان می دهد. از اين رو مقاله حاضر در نظر دارد ضمن معرفی تشبيه ضمنی، به بلاغت آن در شعر شاعر به شيوه توصيفی تحليلی بپردازد و سبک و عناصری را که شاعر در خلق تصاوير تشبيهی خود از آنها سود جسته، مورد واکاوی قرار دهد. نتایج تحقيق حاکی از آن است که ابو الفتح بستی به جهت معارف گسترده خود از عناصر مختلفی همچون عناصر آسمانی و پزشکی استفاده کرده است. شيوه ها و اسلوبهای وی نيز به قدری متعدد و مختلف است که دسته بندی آنها امری سخت و دشوار است. از ديگر نتايج اين تحقيق می توان به اغراض مختلف شاعر در بکارگيری تشبيه ضمنی اشاره کرد که در مواردی مانند اقامه برهان، اقناع مخاطب، تحريک و... متبلور شده است.

ادبی

انعکاس أغراض الشهید و الشهادة فی شعر العلامة محمدحسین فضل‌الله (بالترکیز علی العلماء وقادة الدین والفکر)

دوره 10، شماره 33 ، اسفند 1393، ، صفحه 119-143

چکیده

الشهید والشهادة من الموضوعات التی تحتل مکانة سامیة فی الفکر الإسلامی، و تطرّق الکثیر من الأدباء والشعراء فی نتاجهم إلی هذا الموضوع. ومن أبرز الشعراء المعاصرین ومراجع الشیعة العظام الذین عالجوا هذا الموضوع فی أشعارهم هو العلامة محمد حسین فضل الله. والباحثان فی هذه الدراسة بصدد الإجابة علی السؤالین التالیینِ: من هم الشهداء الذین ... بیشتر الشهید والشهادة من الموضوعات التی تحتل مکانة سامیة فی الفکر الإسلامی، و تطرّق الکثیر من الأدباء والشعراء فی نتاجهم إلی هذا الموضوع. ومن أبرز الشعراء المعاصرین ومراجع الشیعة العظام الذین عالجوا هذا الموضوع فی أشعارهم هو العلامة محمد حسین فضل الله. والباحثان فی هذه الدراسة بصدد الإجابة علی السؤالین التالیینِ: من هم الشهداء الذین شغلوا حیزا واسعا فی نتاج الشاعر وما هی مواصفاتهم التی جلبت انتباه الشاعر؟ وما یمیّز شعر العلامة فضل الله حول الشهید والشهادة عن سائر الشعراء، ویدلّ علی مدی أهمیّة هذه الدراسة، اهتمام الشاعر بشهداء کانوا قادة للدین والفکر فی عصرهم، منهم الشهید محمد باقر صدر وأخته بنت الهدی صدر و بعض قادة حزب الدعوة الإسلامیة حیث کان لهؤلاء الشهداء دورٌ بارزٌ فی حثّ الشعب وتنویرهم ضد الظلم والاستعمار بأفکارهم النیّرة.بما أنّ الشاعر قضی شطرا من عمره الشریف فی العراق فمن الطبیعی أن یکون معظم شعره حول الشهداء الذین کانوا علماء و قادة للدین والفکر فی العراق، کما یذکر أحیانا شهداء لبنان و فلسطین وایران؛ والشاعر فی نظرته إلی الشهید یستوحی أفکاره من القرآن الکریم وثقافة عاشوراء. وإنّنا فی هذه الدراسة بالترکیز علی دیوان "قصائد للإسلام والحیاة" و حسب المنهج الوصفی – التحلیلی، سوف نعالج هذا الجانب من شعر العلامة فضل الله بالنقد والتحلیل.

مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 19 (1402)

دوره 18 (1401)

دوره 17 (1400)

دوره 16 (1399)

دوره 15 (1398)

دوره 14 (1397)

دوره 13 (1396)

دوره 12 (1395)

دوره 11 (1394)

دوره 10 (1393)

دوره 9 (1392)

دوره 8 (1390-1391)

دوره 7 (1390)

دوره 6 (1389)

دوره 5 (1388)

دوره 4 (1387)

دوره 3 (1386)

دوره 2 (1385)

دوره 1 (1384)

نویسنده = MOHTADI، HOSSEIN

هرج و مرج حوادث رمان «الأمیر الثائر» اثر شیخ سلطان القاسمی بر اساس نظریه آشوب

چکیده

تحلیل بلاغی و فرهنگی تشبيه ضمنی در شعر ابوالفتح بستی

چکیده

انعکاس أغراض الشهید و الشهادة فی شعر العلامة محمدحسین فضل‌الله (بالترکیز علی العلماء وقادة الدین والفکر)

چکیده